Gia tộc Rothschild

Gia tộc Rothschild (cách phát âm tiếng Anh: [rɒθs.tʃaɪld]; tiếng Đức: [ʁoːt.ʃɪlt]; tiếng Pháp: [ʁɔt.ʃild]; tiếng Ý: [rɔtʃild]) là một gia tộc có nguồn gốc từ Frankfurt, Đức. 

Họ đã tạo nên một đế chế tài chính - ngân hàng tại châu Âu bắt đầu từ cuối thế kỷ 18, đế chế này thậm chí còn vượt qua những gia tộc làm ngành ngân hàng mạnh nhất mọi thời đại như Baring và Berenberg.  

Năm chi thuộc nhánh gia tộc Rothschild tại Áo đã được nâng lên tầm lớp quý tộc, được phong năm danh hiệu truyền đời "Nam tước" của hoàng triều Habsburg bởi Hoàng đế Franz II năm 1816. Một nhánh khác thuộc nhánh gia đình Rothschild tại Anh cũng được nâng lên hàng quý tộc theo yêu cầu của Nữ hoàng Victoria, được hai danh hiệu truyền đời là Nam tước (1847) và Công tước (1885). 

Trong những năm 1800, khi lên đến đỉnh cao danh vọng, người ta cho rằng gia đình Rothschild đã sở hữu một khối tài sản lớn nhất thế giới khi đó nói riêng và trong toàn bộ lịch sử thế giới hiện đại nói chung. Sau đó, theo phỏng đoán, khối tài sản này đã giảm xuống cũng như đã bị chia nhỏ cho hàng trăm con cháu trong gia đình. Sự giàu có của gia tộc trở nên bí mật. Họ đã hiến tặng nhiều biệt thự nổi tiếng cũng như rất nhiều số lượng các tác phẩm nghệ thuật cho từ thiện và tránh phô trương tài sản thật sự của gia tộc. Ngày nay, kinh doanh của gia tộc đã ở một mức độ nhỏ hơn khi so sánh với kinh doanh của họ xuyên suốt thế kỷ XIX, tuy rằng họ đã mở rộng đa dạng hóa các lĩnh vực kinh doanh như: kinh doanh ngân hàng, quản lý tài chính, tư vấn tài chính, kinh doanh rượu vang và từ thiện. 

Hơn hai thế kỉ, nhà Rothschild đã thường xuyên trở thành đề tài của thuyết âm mưu. Những thuyết này khá đa dạng và phong phú, trong đó có thể kể ra như thuyết nói về việc gia tộc này điều khiển các tổ chức tài chính của thế giới, hay điều khiển những cuộc chiến tranh giữa các chính phủ. Đào sâu vào thuyết này và những góc nhìn tương tự thì nhà lịch sử học Niall Ferguson đã viết rằng, "Theo như chúng ta biết thì chiến tranh thường có xu hướng thay đổi giá cả của một trái phiếu hiện hành bởi sự gia tăng rủi ro khi một nhà nước không thể thanh toán khoản nợ của mình cho công ty do sự thất bại và mất mát lãnh thổ. Vào giữa thế kỉ XIX, nhà Rothschild đã phát triển và mở rộng từ mảng giao dịch sang quản lý nguồn vốn, thận trọng các quản lý và chăm sóc cho các danh mục đầu tư lớn của họ vào trái phiếu chính phủ. Sau khi đã có một khoản tiền nhất định, họ chịu thất thoát trong các xung đột. Nhà Rothschild đã quyết định kết quả của cuộc chiến Napoléon bằng cách đặt cán cân tài chính nghiêng về phía quân Anh. Và bây giờ, họ chỉ việc ngồi nhìn trên băng ghế dự bị."

Người đầu tiên được biết đến với họ "Rothschild" là Izaak Elchanan Rothschild, sinh năm 1577. Họ này nghĩa là "Tấm khiên đỏ" trong ngôn ngữ cổ của Đức. Dòng họ này bắt đầu nổi danh thế giới từ 1744, với sự ra đời của Mayer Amschel Rothschild tại Frankfurt am Main, Đức. Ông là con của Amschel Moses Rothschild (sinh vào khoảng năm 1710), một nhà đổi tiền đã từng giao thương với Vương công xứ Hesse. Sinh ra trong một ghetto (hay còn gọi là xóm Do Thái), Mayer đã phát triển một gia đình làm tài chính và mở rộng đế chế bằng cách cử năm con trai của mình đi nằm vùng tại năm trung tâm tài chính của châu Âu. Cánh tay trên gia huy của dòng họ Rothschild cầm năm mũi tên nhằm ám chỉ năm đế chế được năm người con của Mayer Rothschild dựng nên, như trong Psalm 127 có dẫn: "Như những mũi tên trong tay người chiến binh, những đứa trẻ của ta cũng vậy.". Gia ngôn của dòng họ được viết ngay dưới tấm khiên trên gia huy: Concordia, Integritas, Industria (Thống nhất, toàn vẹn, công nghiệp).

Paul Johnson có viết: Gia đình Rothschild rất là lảnh tránh. Không có quyển sách nào hé lộ "bí mật" về họ mà lại chuẩn xác cả. Cả một kho chuyện nhảm nhí đã được viết về họ... 

Một người phụ nữ định viết một quyển sách có tên: "Những điều dối trá về gia tộc Rothschild" rút cục phải bỏ dở, bà nói: "Quá dễ để chỉ ra sự dối trá nhưng để tìm thấy sự thật thì bất khả thi".

Những hội đồng Do Thái trước đó đã từng tài trợ và quản lý những gia đình quý tộc ở châu Âu, tuy nhiên lại mất hết tài sản do bị tước đoạt hay bị cướp. Không giống họ, ngân hàng quốc tế kiểu mới của gia tộc Rothschild không thể bị tước đoạt. Tài sản của họ là các công cụ tài chính, xoay vòng trên toàn thế giới như cổ phiếu, trái phiếu và nợ. Những thay đổi của dòng họ Rothschild cũng khiến tội phạm không thể động đến họ: "Do đó, tài sản thực của họ nằm ngoài tầm tay của bọn trộm cướp, và gần như thoát khỏi sự tham lam của vua chúa.". 

Johnson cho rằng tài sản của gia đình Rothschild trở nên đồ sộ là nhờ Nathan Mayer Rothschild ở Luân Đôn; tuy nhiên những nghiên cứu gần đây của Niall Ferguson cho thấy những khoản lãi tương ứng hoặc lớn hơn đến từ những đế chế Rothschild khác, bao gồm James Mayer Rothschild ở Paris, Carl von Rothschild ở Napoli và Amschel Mayer ở Frankfurt. 

Một phần thiết yếu trong chiến lược cho thành công trong tương lai của Mayer Rothschild là chỉ để người trong gia tộc quản lý, đảm bảo rằng họ có thể giữ bí mật về lượng tài sản thực sự của mình.

Khoảng năm 1906, bách khoa toàn thư của người Do Thái có viết: "Chính gia tộc Rothschild khởi xướng phong trào cho một số anh em trong công ty mở chi nhánh ở các trung tâm tài chính khác, những nhà tài chính người Do Thái khác cũng đi theo phong trào này, ví dụ như dòng họ Bischoffsheim, Pereire, Seligman, Lazard và những người khác, và những nhà tài chính này với sự đoàn kết cộng với kỹ năng tài chính đã thu lời không chỉ từ cộng đồng Do Thái mà từ cả giới ngân hàng nói chung. Bằng cách này các nhà tài chính người Do Thái đã tăng thị phần trên thị trường tài chính trong suốt quãng thời gian hai mươi lăm năm cuối thế kỷ 19. Người dẫn đầu là gia tộc Rothschild...". 

Bách khoa toàn thư cũng viết rằng: "Trong những năm gần đây, những nhà tài chính không phải gốc Do Thái cũng đã học được phương pháp này, và, tính trên tổng thể, người Do Thái kiểm soát ít hơn trước kia." 

Mayer Rothschild đã bảo vệ thành công gia sản thông qua những cuộc hôn nhân được sắp xếp cẩn trọng, thường là giữa cặp anh em họ thứ nhất hoặc thứ hai (tương tự như cách cưới trong nội bộ hoàng gia). Tuy nhiên vào cuối thế kỷ 19, đại đa số nhà Rothschil bắt đầu cưới người ngoại tộc, thường là với quý tộc hoặc với người nhà đế chế tài chính khác. 

Tên của gia tộc "Rothschild" ở Đức phát âm gần với ROT-shillt trong tiếng Đức, không phải là wroth(s)-child trong tiếng Anh. Tên đệm "Rothschild" khá phổ biến ở Đức, và đại đa số người mang tên này không có liên hệ gì với gia tộc này. Hơn thế nữa, tên đệm của người Đức "Rothschild" hay "Rothchild" không liên quan đến tên đệm "Rothchilds" của người Tin Lành ở Anh Quốc. 

Vào năm 1816, từng người trong số bốn những người anh em nhà Rothschild được phong tước quý tộc bởi vua nước Áo Francis I; hơn thế nữa, một người anh em thứ năm, Nathan, được phong tước năm 1818. Tất cả bọn họ đều được phong tước Baron hay Freiherr trong tiếng Đức vào ngày 29 tháng 9 năm 1822. Cũng như thế, một số thành viên trong gia tộc sử dụng danh tước "de" hoặc "von" Rothschild để thừa nhận giai cấp trong giới quí tộc. Barons (kỵ sĩ) là những người nhận tước phong của họ từ hoàng đế của đế chế La mã được biết đến như những Nam tước của Đế chế La Mã Thần thánh, Reichsfreiherr (tước Nam tước trong tiếng Đức) cũng là một danh hiệu nhưng thường được rút gọn lại thành Freiherr. 

Vào năm 1847, Sir Anthony de Rothschild được phong một tước hiệu nam tước gia truyền của Vương quốc Anh. Năm 1885, Nathan Mayer Rothschild II (1840–1915) của chi nhánh Luân đôn thuộc gia tộc, được phong tước quý tộc gia truyền Baron Rothschild trong giới quý tộc của vương quốc Anh thời bấy giờ. 

Công việc kinh doanh ngân hàng của gia tộc Rothschild đi tiên phong trong tài chính cao cấp quốc tế xuyên suốt quá trình công nghiệp hóa của Châu Âu và là công cụ trong việc hỗ trợ hệ thống đường sắt xuyên thế giới cũng như những dự án tài chính phức tạp của chính phủ như Kênh đào Suez. Xuyên suốt thế kỉ 19, gia tộc đã mua một phần tài sản lớn tại Mayfair, Luân Đôn. Những tập đoàn kinh doanh chính có nguồn vốn từ gia tộc Rothschild ở thế kỉ 19 bao gồm:

Alliance Assurance (1824) (giờ là Royal & SunAlliance); Chemin de Fer du Nord (1845); Công ty khai thác khoáng sản Rio Tinto (1873) (từ thập niên 1880 trở đi nhà Rothschild đã tiếp quản hoàn toàn công ty Rio Tinto); Eramet (1880); Imerys (1880); De Beers (1888)

Gia tộc Rothschild tài trợ Cecil Rhodes trong cuộc mở thuộc địa tại Rhodesia, Châu Phi. Từ cuối thập niên 1880 trở đi, gia tộc tiếp quản điều khiển công ty khai thác khoáng sản Rio Tinto.

Chính phủ Nhật tiếp cận gia tộc tại Luân Đôn và Paris để kêu gọi hỗ trợ tiền trợ cấp trong Chiến tranh Nga-Nhật. Tập đoàn Rothschild tại Luân Đôn cho chính phủ Nhật mượn một khoản trái phiếu trị giá lên đến tổng cộng 11.5 triệu bảng Anh (vào năm 1907 tỉ giá; tương đương 1.03 tỉ bảng Anh tính theo tỉ giá năm 2012).

Cái tên Rothschild đã trở thành biểu tượng của sự hoang phí và giàu có, gia tộc cũng nổi tiếng với những bộ sưu tập các tác phẩm nghệ thuật, những cung điện hay những hoạt động từ thiện. Vào cuối thế kỉ XIX, gia tộc đã sở hữu hay đã xây dựng với ước tính thấp nhất là hơn 41 cung điện với quy mô đầy lãng phí, sang trọng chưa từng có kể cả bởi những gia tộc hoàng gia giàu có nhất. Chẳng bao lâu sau, thủ tướng chính phủ Anh Lloyd George xác nhận vào năm 1909 rằng Ngài Nathan Rothschild là người đàn ông quyền lực nhất tại Anh.

Vào năm 1901, khi không có thế hệ nam nối dõi, gia tộc tại Frankfurt đóng cửa sau hơn một thế kỷ kinh doanh. Mãi đến 1989 gia tộc mới gầy dựng lại, khi N M Rothschild & Sons, công ty đầu tư tại Anh cùng với ngân hàng Rothschild AG, thuộc chi nhánh Thụy Sĩ, thành lập văn phòng đại diện cho việc kinh doanh ngân hàng tại Frankfurt.

Gia tộc đã từng có một trong những bộ sưu tập nghệ thuật tư nhân lớn nhất thế giới, nhà Rothschild đã hiến tặng nhiều bảo tàng công cộng trên thế giới ở một tỷ lệ đáng kể. Đôi khi những bảo tàng này được hiến tặng một cách bí mật vì truyền thống thận trọng của gia tộc.

Close [X]